به واقع، صنايع هاي تک به حوزه اي اطلاق مي شود که در آن نقش علم و فناوري هايِ روز، بسيار نافذ و تعيين کننده به شمار مي رود و هر آنچه در اين عرصه توفيقات بيشتري حاصل شود؛ طبيعتا فاصله با صنايع سنتي و قِرابت با صنايع بِروز بيشتر خواهد شد.
يکي از ويژگي هاي اصليِ صنايعِ هاي تک به اين امر معطوف مي شود که خروجي توليد در اين فعاليت ها از دو مَنظر کَميت و کيفيت به مراتب بالاتر از صنايع سنتي است. سرعت توليد،کيفيتِ بالايِ محصولات، هزينه تمام شده کمتر و مصرف انرژي پايين تر ( به نسبتِ ميزان انرژي که در صنايع سنتي به کار گرفته مي شود) از شاخص هاي قابل توجه در صنايع هاي تک به شمار مي رود.
به واقع تکنولوژي و فناوري روز، حرف نخست را در صنايع هاي تک مي زند و ارزش افزوده اي که با کار بر روي مواد اوليه براي توليد و عرضه محصول لحاظ مي شود، به مراتب فراتر از ارزش افزوده اي است که ما بِه ازاي فعاليت صنايع سنتي به دست مي آيد.
برخي گمان مي‌کنند صنايعِ هاي تک، تنها به محصولات و کالاهايي همچون کامپيوتر و اقلام الکترونيکي خلاصه مي شود اما در واقع ، دامنه صنايع هاي تک بسيار گسترده تر از اين محصولات است و امروزه خروجي توليدات اين صنايع به حوزه هايي همچون صنايع داروسازي، غذايي، کشاورزي همچون توليد کودهاي بيولوژيکي، ه کش ها، صنايع اُپتيک و ليزر، صنايع هوا و فضا، فناوري هاي ماهواره اي، انرژي هاي نو همچون مبدل هاي خورشيدي و.تَسَري پيدا کرده است.
باوجود چنين گستردگي، متاسفانه بکارگيري صنايع هاي تک در کشور آنچنان که انتظار مي رود، پيش نرفته است. موضوعي که در صورت عزم جدي و همتي عالي تر مي توان، بروز اين صنعت را در بخش هاي متعدد توليديِ کشور تجربه کرد. آنچنان که امروزه شاهد هستيم در صنعت هسته اي، به ميزان قابل توجهي در اين حوزه پيشرفت داشته ايم و همين توانمندي دنيا را چنان به حيرت وا داشت که قدرتمند ترين کشورهاي دنيا را براي نشستن بر ميز گفت و گو و مذاکره با ايران مُجاب کرد.
قطعا هر آنچه در اين حوزه (صنايع هاي تک) برنامه ريزي دقيق تري لحاظ شود شاهد توسعه توليد در کشور خواهيم بود و به تبع آن با کمي و کيفي تر شدن محصولات در سايه صنايعِ هاي تک،کالاهاي ايراني از حمايت فزاينده تر برخوردار خواهند شد و اساسا يکي از پيش نيازهاي حمايت از کالاي ايراني به اين امر خطير معطوف مي شود.
به واقع، صنايعِ هاي تک يا به تعبيري اقتصاد دانش بنيان، از موضوعات خطيري است که در طول ساليان گذشته به کرات از سوي دلسوران نظام و کشور مورد تاکيد قرار گرفته و به طور قطع در صورت غفلت و کم توجهي به اين توصيه ها در آينده، بخش قابل توجهي از ارز کشور صرف خريد محصولات مورد نياز از کشورهاي خارجي خواهد شد و منطق حکم مي کند براي تسريع روند توسعه اقتصادي کشور، تامين نياز داخلي و فراتر از آن صادرات محصولات دانش بنيان و حصول اهداف از پيش تعيين شده در عرصه سياست هاي اقتصاد مقاومتي، تلاش فزاينده تري در اين عرصه لحاظ شود، در غير اينصورت بي توجهي يا کم توجهي در اين بخش، تبعات ناخوشايندي براي اقتصاد کشور در پي خواهد داشت.
با نيم نگاهي به گزارشات منعکس شده از سوي رسانه ها در ارتباط با صادرات محصولات متکي به فناوري هاي نو و هاي تک به اعداد و ارقام خيره کننده اي از رشد فزاينده صادرات در اين محصولات از سوي کشورهاي ديگر، پِي خواهيم برد.
براي مثال، سهم کل فناوري در حوزه صادراتي هند از 4 درصد در سال 1998 به 25 درصد در سال 2013 ميلادي افزايش پيدا کرده است.
درآمد کلي بخش هاي متکي به فناوري در کشوري همچون آلمان در سال 2013، 800 ميليارد يورو بوده است و در کشوري همچون چين، درآمد شرکت هاي توليدکننده بخش فناوري پيشرفته در سال 2013 ميلادي بيش از 11604 ميليارد يُوان ، برآوُرد شده و اين در شرايطي است که در سال 1395، بهزاد سلطاني، رئيس صندوق نوآوري و شکوفايي اقتصاد دانش بنيان، در ارتباط با نقش اقتصاد دانش بنيان در اقتصاد کشور اظهار کرد : اقتصاد دانش بنيان تنها نيم درصد از اقتصاد کشور را پوشش مي دهد. ( با اين آمار متاسفانه بايد به اين واقعيت تلخ اذعان کرد که در اين عرصه بسيار ضعيف عمل کرده ايم و بايد تکاپو و تلاش هر چه بيشتري در اين بخش اِعمال شود ).
البته نبايد اين نکته را فراموش کرد که در ساليان اخير شرکت ها و مراکز دانش بنيانِ بسياري تاسيس و راه اندازي شده و اعتبارات و تسهيلات بسياري نيز به اين بخش ها اختصاص يافته است اما انتظار مي رود براي تامين اهداف و خروجي مورد نظر، تلاش هر چه بيشتري لحاظ شود.
آنچنان که گزارشات مراجع ذي ربط نشان مي دهد، سهم محصولات هاي تک در بخش اقلام صادراتي ايران محدود و ناچيز است و اين عارضه اي است که با چشم انداز ترسيم شده در حوزه توليد ملي و کالاي ايراني منافات دارد و فاصله بسياري ميان اين دو احساس مي شود.
چندي پيش، دفتر مطالعات انرژي، صنعت و معدن مرکز پژوهش هاي مجلس اعلام کرد؛ سهم صادرات محصولاتِ هاي تک از ايران در ساليان اخير بسيار اندک و در برخي سال ها کمتر از يک درصد بوده است.
بنابر گزارشات منعکس شده، روند اين سهم در برخي از بازه هاي زماني همچون سال هاي 1384 تا 1393 از يک و نيم درصد به زير يک درصد بصورت نزولي با کاهش مواجه بوده است.
صنايع هاي تک يا اقتصاد دانش بنيان را مي توان به راهکاري براي برون رفت از اقتصاد تک محصولي تشبيه کرد و هر آنچه در اين بخش شاهد موفقيت هاي فزاينده تري باشيم، به همان ميزان فاصله ما با اقتصاد نفتي بيشتر خواهد شد.
چندي پيش، رضا پديدار، نايب رئيس فدراسيون صنعت نفت ايران در گفت و گو با رسانه ها در اين خصوص اظهار کرد: براي کاهش وابستگي کشور بهدرآمدهاي نفتي، بايد به فعاليت هايي با ارزش افزوده هر چه بيشتر در حوزه توليد مبادرت ورزيد.
وي با اشاره به ذکر مثالي از صنعت پتروشيمي در اين خصوص مي گويد: براي مثال مي توان مواد اوليه مورد نياز پتروشيمي ها که عمدتا مَيَعاناتِ گازي و ساير مشتقات هيدرو کربوري است را به کالاي نهايي تبديل کرد و چنين اقداماتي علاوه بر کاهش وابستگي به نفت، قدرت اقتصادي ما را نيز دو چندان خواهد کرد.
در پايان نبايد از نقش حائز اهميت مراکز دانشگاهي در تربيت نيروهاي انساني کارآمد و خلاق که از توانمندي تبديل کردن ايده ها به فناوري برخوردار باشند و عزم دانشجويان به عنوان بخشي از اقشار اجتماعي که در ميان عموم مردم زيست و زندگي مي‌کنند و برنامه ريزي هر چه دقيق تر دستگاه هاي ذي ربط براي هموار کردن مسير به منظور نقش آفريني و بُروز استعدادهاي هر چه بيشتر عناصر علمي و تحصيلکرده کشور براي حصول توفيقات هر چه بيشتر در اين زمينه،(صنايع هاي تک و اقتصاد دانش بنيان) به سادگي گذشت.
درباره این سایت